Veel gegevens uit het boek "De reizen van Willem De Wijs" van Jelmer Krom.
Kind Willem
Vader Jan Willemse de Weise
Moeder Maritje Jans van den Bos
Getuige Jan van Leuwen
Getuige Jannetje Jans van den Bos
Getuige Grietje Jans
Gebeurtenis Doop
Datum 22-01-1696
Gebeurtenisplaats Rotterdam
Documenttype DTB Dopen
Erfgoedinstelling Stadsarchief Rotterdam
Plaats instelling Rotterdam
Collectiegebied Zuid-Holland
Archief 1-02
Registratienummer 18
Registratiedatum 22-01-1696
Akteplaats Rotterdam
Collectie Doopregisters, Trouwregisters, Begraafregisters Rotterdam (DTB)
Boek Doop gereformeerd
Na het overlijden van Willem's eerste vrouw Maartje is Willem een paar jaar later met de zus van zijn beste vriend Reinier Coppet getrouwd: Geetruyt.
Willem de Wijs trad op 23 februari 1721 in dienst van de VOC (kamer Rotterdam)
Willem de Wijs trad op 18 oktober 1725 in dienst van de VOC (kamer Rotterdam)
Willem de Wijs trad op 2 november 1727 in dienst van de VOC (kamer Rotterdam)
Willem de Wijs trad op 10 oktober 1730 in dienst van de VOC (kamer Rotterdam)
Willem de Wijs trad op 21 mei 1731 in dienst van de VOC (kamer Amsterdam)
Willem de Wijs trad op 28 april 1735 in dienst van de VOC (kamer Rotterdam)
Willem de Wijs trad op 12 maart 1737 in dienst van de VOC (kamer Rotterdam)
Willem de Wijs trad op 27 november 1743 in dienst van de VOC (kamer Rotterdam)
Willem de Wijs trad op 7 januari 1747 in dienst van Verenigde Oostindische Compagnie
zondag 23 februari 1721
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als schiemansmaat bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Neptunus op weg naar Batavia
woensdag 9 juli
136 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Neptunus op de Kaap
dinsdag 5 augustus
27 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Neptunus van de Kaap
vrijdag 24 oktober
80 dagen na vertrek van de Kaap, 243 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Neptunus in Batavia
Terugreis
woensdag 17 december
54 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Amsterdam met kamer Amsterdam vanuit Batavia
1722
maandag 6 april
110 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Amsterdam op de Kaap
vrijdag 10 april
4 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Amsterdam van de Kaap met bestemming Nederland
zondag 26 juli
107 dagen na vertrek van de Kaap, 221 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Amsterdam in Nederland
518 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Amsterdam), reden: gerepatrieerd
Begunstigde Geertruijd Kopet, vrouw
Opmerkingen Maandbrief: ja / Schuldbrief: nee
Bronvermelding
Nationaal Archief, Verenigde Oostindische Compagnie, archief 1.04.02, inventarisnummer 14144, folio 11
donderdag 18 oktober 1725
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als derdewaak bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Groenswaart op weg naar Batavia
1726
maandag 18 februari
123 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Groenswaart op de Kaap
zondag 10 maart
20 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Groenswaart van de Kaap
woensdag 29 mei
80 dagen na vertrek van de Kaap, 223 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Groenswaart in Batavia
Terugreis
maandag 21 oktober
145 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Groenswaart met kamer Rotterdam vanuit Batavia
1727
donderdag 9 januari
80 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Groenswaart op de Kaap
zaterdag 1 februari
23 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Groenswaart van de Kaap met bestemming Nederland
woensdag 25 juni
144 dagen na vertrek van de Kaap, 247 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Groenswaart in Nederland
615 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Groenswaart), reden: gerepatrieerd
Opmerkingen Maandbrief: nee / Schuldbrief: ja
zondag 2 november 1727
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als onderstuurman bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Huis ten Donk op weg naar Batavia
1728
woensdag 28 april
178 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Huis ten Donk op de Kaap
maandag 17 mei
19 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Huis ten Donk van de Kaap
woensdag 11 augustus
86 dagen na vertrek van de Kaap, 283 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Huis ten Donk in Batavia
Terugreis
1729
maandag 19 december
495 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Huis ten donk met kamer Amsterdam vanuit Batavia
1730
zaterdag 18 maart
89 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Huis ten donk op de Kaap
maandag 3 april
16 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Huis ten donk van de Kaap met bestemming Nederland
donderdag 27 juli
115 dagen na vertrek van de Kaap, 220 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Huis ten donk in Nederland
998 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Huis ten Donk), reden: gerepatrieerd
Opmerkingen Maandbrief: nee / Schuldbrief: ja
dinsdag 10 oktober 1730
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als opperstuurman bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Hofvliet op weg naar Batavia
1731
vrijdag 16 maart
157 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Hofvliet op de Kaap
zaterdag 7 april
22 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Hofvliet van de Kaap
woensdag 4 juli
88 dagen na vertrek van de Kaap, 267 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Hofvliet in Batavia
Terugreis
1733
dinsdag 22 december
902 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Paddenburg met kamer Amsterdam vanuit Batavia
1734
zondag 7 maart
75 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Paddenburg op de Kaap
donderdag 22 april
46 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Paddenburg van de Kaap met bestemming Nederland
zaterdag 14 augustus
114 dagen na vertrek van de Kaap, 235 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Paddenburg in Nederland
1404 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Paddenburg), reden: gerepatrieerd
Opmerkingen Maandbrief: nee / Schuldbrief: ja
maandag 21 mei 1731
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als opperstuurman bij kamer Amsterdam. Vertrek van het schip Huis de Vlotter op weg naar Batavia
1732
vrijdag 15 februari
270 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Huis de Vlotter op de Kaap
zaterdag 15 maart
29 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Huis de Vlotter van de Kaap
vrijdag 20 juni
97 dagen na vertrek van de Kaap, 396 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Huis de Vlotter in Batavia
zondag 20 juli
426 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Azie), reden: kamer rotterdam
Opmerkingen Maandbrief: nee / Schuldbrief: onduidelijk
donderdag 28 april 1735
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als schipper bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Patmos op weg naar Batavia
donderdag 25 augustus
119 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Patmos op de Kaap
donderdag 22 september
28 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Patmos van de Kaap
zaterdag 26 november
65 dagen na vertrek van de Kaap, 212 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Patmos in Batavia
Terugreis
dinsdag 20 december
24 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Patmos met kamer Delft vanuit Batavia
1736
maandag 27 februari
69 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Patmos op de Kaap
donderdag 5 april
38 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Patmos van de Kaap met bestemming Nederland
woensdag 8 augustus
125 dagen na vertrek van de Kaap, 232 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Patmos in Nederland
468 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Patmos), reden: gerepatrieerd
Begunstigde Lijsbeth Meugt, vrouw
Opmerkingen Maandbrief: ja / Schuldbrief: ja
dinsdag 12 maart 1737
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als schipper bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Maria Adriana op weg naar Batavia
maandag 17 juni
97 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Maria Adriana op de Kaap
dinsdag 2 juli
15 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Maria Adriana van de Kaap
zaterdag 7 september
67 dagen na vertrek van de Kaap, 179 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Maria Adriana in Batavia
Terugreis
1738
zondag 14 december
463 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Maria adriana met kamer Zeeland vanuit Batavia
1739
woensdag 4 maart
80 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Maria adriana op de Kaap
woensdag 1 april
28 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Maria adriana van de Kaap met bestemming Nederland
dinsdag 30 juni
90 dagen na vertrek van de Kaap, 198 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Maria adriana in Nederland
840 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Maria adriana), reden: gerepatrieerd
Begunstigde Elisbath Menijt, vrouw
Opmerkingen Maandbrief: ja / Schuldbrief: ja
The 81 men aboard the MARIA ADRIANA included 70 seafarers.
Gegevens van de vaart
Schip: Huis te Spijk Vertrek: 31-10-1739
Kamer: Rotterdam Kaap: 20-02-1740 14-03-1740
Inventarisnummer: 14190
Folio: 1 Aankomst: 30-05-1740
Batavia
DAS- en reisnr.: 3170.4
Gegevens van Willem de Wijs uit Rotterdam
Datum indiensttreding: 31-10-1739 Datum uit dienst: 00-00-1742
Functie bij indiensttreding: Schipper
Reden uit dienst: Gerepatrieerd
Uitgevaren met het schip: Huis te Spijk
Waar uit dienst: Huis te Spijk
Maandbrief: Ja Schuldbrief: Ja
Begunstigde(n): Vrouw: Elisabeth Muijt
woensdag 27 november 1743
Op 28 augustus is Willem de Wijs tot Kapitein ter Zee benoemd door de Heren Zeventien van de VOC.
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als kapitein (zeeman) bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Standvastigheid op weg naar Batavia, ook Johannes zijn zoon komt op de Kaap als opperstuurman aan boord.
1744
dinsdag 17 maart
111 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Standvastigheid op de Kaap
maandag 6 april
20 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Standvastigheid van de Kaap
maandag 22 juni
77 dagen na vertrek van de Kaap, 208 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Standvastigheid in Batavia
Terugreis
1745
maandag 1 februari
224 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Standvastigheid met kamer Amsterdam vanuit Batavia
zaterdag 8 mei
96 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Standvastigheid op de Kaap
woensdag 19 mei
11 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Standvastigheid van de Kaap met bestemming Nederland
zaterdag 11 september
115 dagen na vertrek van de Kaap, 222 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Standvastigheid in Nederland
654 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Standvastigheid), reden: gerepatrieerd
Begunstigde Elisabeth Neeuijt, vrouw
Opmerkingen Maandbrief: ja / Schuldbrief: ja
In 1746 koopt Willem twee huizen in Overschie, daar is frisse lucht na de bedompte binnenstad van Rotterdam voor 8000 gulden, dat zou nu 1,5 miljoen euro's zijn. Willem koopt ook veen- en akkerland in de polder Zestienhoven, wat hij verpacht of verhuurt aan boeren en turfstekers.
Gegevens van Willem de Wijs uit Rotterdam
Datum indiensttreding: 07-01-1747 Datum uit dienst: 00-00-1751
Functie bij indiensttreding: Kapitein (zeeman)
Reden uit dienst: Gerepatrieerd
Uitgevaren met het schip: Voorzichtigheid
Waar uit dienst: Huis te Rensburg
Maandbrief: Ja Schuldbrief: Ja
Begunstigde(n): Vrouw: Lijsbeth Muijt
zaterdag 7 januari 1747
Willem de Wijs (uit Rotterdam) in dienst als kapitein (zeeman) bij kamer Rotterdam. Vertrek van het schip Voorzichtigheid op weg naar Batavia
woensdag 10 mei
123 dagen na vertrek
Aankomst van het schip Voorzichtigheid op de Kaap
donderdag 1 juni
22 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Voorzichtigheid van de Kaap
donderdag 3 augustus
63 dagen na vertrek van de Kaap, 208 dagen na vertrek uit Nederland
Aankomst van het schip Voorzichtigheid in Batavia
Terugreis
1750
donderdag 26 februari
938 dagen na aankomst in Batavia
Vertrek van het schip Huis te rensburg met kamer Amsterdam vanuit Batavia
maandag 20 juli
144 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Huis te Rensburg op de Kaap
vrijdag 18 september
60 dagen na aankomst op de Kaap
Vertrek van het schip Huis te rensburg van de Kaap met bestemming Nederland
1751
zaterdag 27 maart
190 dagen na vertrek van de Kaap, 394 dagen na vertrek uit Batavia
Aankomst van het schip Huis te rensburg in Nederland
1540 dagen na indiensttreding
Uitdiensttreding Willem de Wijs (Huis te Rensburg), reden: gerepatrieerd
Begunstigde Lijsbeth Muijt, vrouw
Opmerkingen Maandbrief: ja / Schuldbrief: ja
The HUIS TE RENSBURG did not call at the Cape but at False Bay. See also the HUIS TEN DONK (7333). This was the third voyage (/7336) of this ship, which during its two preceding voyages was called DUINENBURG (numbers of the second voyage: 3331/7258).
Overledene Willem de Wijs
Plaats Overschie
Datum begraven 21-02-1756
Opmerkingen overledene was capteijn; in eigen graf; 't beste kleed; 3 uur geluid met 2 klokken
Bron DTB Overschie Begraven kerk
Van scheepsjongen tot kapitein.
Willem de Wijs was een Rotterdamse volksjongen, die op een hoogst wonderbaarlijke manier wist op te klimmen van scheepsjongen tot aan kapitein op een groot schip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Willem maakte tien lange reizen naar de Oost. En dat was voldoende om een klein fortuin te vergaren dat hij belegde in land en huizen te Overschie. Van de opbrengst ging hij de laatste vijf jaren van zijn leven rentenieren.
Een spannend VOC-verhaal.
Maar hij maakte er een spannend verhaal van. Willem de Wijs was driemaal getrouwd en overleefde diverse van zijn kinderen. Op zijn zeereizen maakte Willem de Wijs veel mee. Hij wist een verloren gewaand schip te redden, bemoeide zich met de private handel, vonnist over een geval van ‘sodomie’ en heeft te maken met opstandige opvarenden. Hij was één van de weinigen die zoveel reizen wist te overleven.
"Voor het eerst is 't nodig dat ik prijs / Onder schipper, hoog verheven,
Zijn naam die is Willem de Wys, / Ik hoop God zal hem geven
Gezondheid en lang leven mee / En veel voorspoed al op de zee
Om 't Indisch Land te vinden, / Tot vreugde van zijn vrinden"
Afscheidslied van jongmatroos Jacobus Soignee, hij begint met de hoogste rang. Voor het scheepsvolk van het schip Maria Adriana, die op 20 oktober 1736 van Rotterdam gevaren, en eerst na een half jaar op de 12 maart 1737 zijn in zee gelopen, onder bevel van Capitein De Wijs.
Willem heeft met al zijn reizen zo'n 18.000 gulden verdiend, bijna 3 miljoen euro. Buiten de premies en wat hij zelf verhandelde.
Als Willem sterft is er een aardbeving in Europa met het epicentrum in Aken, heel West Europa voelde het.